Εθνοσύμβουλοι (6): Ιωάννης Μηλιάδης

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Γιάννη Παπακώστα: Από τη λογοτεχνία στον κοινωνικό προβληματισμό. Ποιήματα, μεταφράσεις, μελέτες και άρθρα του Γιάννη Μηλιάδη (1895-1975), Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2012. Ευχαριστίες στη Basiliki Metatroulou.

Μηλιάδης Ιωάννης (Αθήνα) 

1895-1975

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1895. Γιος του Νικολάου Μηλιάδη, αξιωματικού του ελληνικού στρατού, και της Καλλιόπης το γένος Κουφογιάννη, σπούδασε στη Φιλοσοφική της Αθήνας, αλλά παρακολούθησε και μαθήματα Νομικής. Εκανε μεταπτυχιακά στη Βιέννη, στο Βερολίνο και στο Μόναχο. Το 1919 συμμετείχε στην Καλλιτεχνική Συντροφιά, μαζί με τους Τέλλο Αγρα, Δημοσθένη Βουτυρά, Αγγελο Δόξα, Δημήτρη Μυράτ και άλλους. Ήταν δημοτικιστής, μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου και της Δημοκρατικής Νεολαίας του Αλέξανδρου Παπαναστασίου.

Διορίστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1919 και έγινε Έφορος Αρχαιοτήτων το  1925. Διενήργησε ανασκαφές σε Αγρίνιο, Αμβρακία, Νικόπολη και αλλού. Ήταν διευθυντής του Μουσείου Ακροπόλεως για περίπου είκοσι χρόνια και πρωτεργάτης, μαζί με τους αρχαιολόγους Χρήστο Καρούζο και Σέμνη Παπασπυρίδη-Καρούζου,  της σωτηρίας των ελληνικών αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο ως εθνοσύμβουλος Αθηνών. Θα συλληφθεί στα Δεκεμβριανά και θα σταλεί στο στρατόπεδο Ελ Ντάμπα.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΛΔ και πρόεδρος της επιτροπής της για την επεξεργασία του προγράμματός της. Θα διαφωνήσει με την ΕΛΔ και το 1946 θα ενταχθεί στην «Ανεξάρτητη Σοσιαλιστική Ομάδα» και μετέπειτα στο Κόμμα των Προοδευτικών Φιλελευθέρων. Τη δεκαετία του 1960 διορίστηκε γραμματέας στο Εθνικό Θέατρο με πρόεδρο τον Γιώργο Θεοτοκά. Πέθανε στην Αθήνα το 1975 από ανακοπή καρδιάς.

[Σταύρος Ν. Μακράκης, Ιστορίες του βουνού – Μάης-Οχτώβρης του 1944, Αθήνα, Ερμής, 1995 / Γιάννης Παπακώστας, Από τη λογοτεχνία στον κοινωνικό προβληματισμό. Ποιήματα - Μεταφράσεις - Μελέτες και Άρθρα του Γιάννη Μηλιάδη, Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2012]

Εθνοσύμβουλοι (5): Διονύσης Μενύχτας

Εθνοσύμβουλος ως Βουλευτής 1936 (ΚΚΕ)

Γεννήθηκε το 1904. Ιδιωτικός Υπάλληλος στο επάγγελμα. Εκλέχτηκε δήμαρχος Σερρών τον Φεβρουάριο του 1934 με την υποστήριξη του ΚΚΕ αλλά μετά από τέσσερις μήνες παύτηκε και εκτοπίστηκε. Εκλέχτηκε βουλευτής Σερρών με το Παλλαϊκό Μέτωπο το 1936. Εξορίστηκε στον Άη Στράτη. Συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο ως βουλευτής του 1936. Επί Κατοχής φυλακίστηκε στο Χαϊδάρι και απέδρασε το 1944. Μετά τον εμφύλιο εξορίστηκε στην Ικαρία. Στις εκλογές του 1951 ήταν στα πρόσωπα που υποστήριζε το ΚΚΕ για υποψηφίους της ΕΔΑ. Το 1963 υποστήριξε την Ένωση Κέντρου.

[Ριζοσπάστης, φ. 9316 (33), 19 Νοεμβρίου 1944 & φ. 10.178, 21 Σεπτεμβρίου 1947 / Το Βήμα, φ. 5655, 31 Οκτωβρίου 1963]

Εθνοσύμβουλοι (4): Θανάσης Κακογιάννης

Κακογιάννης Θανάσης (Αγρίνιο – Τριχωνία)

1914-2002

Ο Θανάσης Κακογιάννης γεννήθηκε το 1914 στα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας. Το 1914 λαμβάνει χώρα ο πρώτος διωγμός των Ελλήνων της περιοχής. Η οικογένεια για πρώτη φορά επαναπατρίζεται και εγκαθίσταται στο Αγρίνιο. Θα επιστρέψει στα Αλάτσατα απ’ όπου θα φύγει οριστικά το 1922 για το Αγρίνιο. Εκεί αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και αργότερα εισήχθη στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών. Στον Αλβανικό Πόλεμο υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός στον Ε΄ Όρχο Μηχανικού. Το 1942 πήρε το πτυχίο του και άρχισε να δικηγορεί στο Αγρίνιο. Κατά την περίοδο της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ και τον Μάιο του 1944 εκλέχτηκε εθνοσύμβουλος Αγρινίου και έλαβε μέρος στις εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου στους Κορυσχάδες Ευρυ­τανίας.

Μετά την απελευθέρωση του Αγρινίου από τους Γερμανούς και το Τάγμα Ασφαλείας ορίστηκε, και αργότερα, εκλέχθηκε Δήμαρχος της πόλης. Υπηρέτησε στην Αυτοδιοίκηση του Δήμου από τις 14 Σεπτεμβρίου 1944 ως τις 31 Μαρτίου 1945.

Στη συνέχεια άσκησε τη δικηγορία μέχρι τα μέσα Ιουλίου 1946, οπότε συνελήφθη κι εκτοπίστηκε στην Άνδρο, Ικαρία και Μακρόνησο, από όπου μετακομίσθηκε στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο στις 29 Μαΐου 1950, και στη συνέχεια εγκλείσθηκε μαζί με άλλους δέκα εξόριστους από τη Μακρόνησο στο δημόσιο Ψυχιατρείο (Δαφνί). Τελικά με την υπ' αριθμό 21 απόφαση της 7.12.1951 της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Ασφαλείας Αττικής έπαυσε οριστικά η εκτόπιση του. Μέλος του πρώτου Γενικού Συμβουλίου της ΕΔΑ το 1955. Στην Α΄ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ το 1956 θα εκλεγεί τακτικό μέλος του Γενικού Συμβουλίου της. Άσκησε τη δικηγορία στην Αθήνα μέχρι τον Μάιο 1958 οπότε εκλέχθηκε βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του κόμματος της ΕΔΑ, επανεκλέχθηκε δε στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963. Τις πρώτες μέρες της δικτατορίας συνελήφθη και καταδιώχθηκε. Από το 1974 μέχρι το 1983 δικηγορούσε στην Αθήνα. Πέθανε το 2002.

[Πάνος Ε. Παπαδόπουλος, «Θανάσης Κακογιάννης», εισήγηση στο επιστημονικό συνέδριο που διοργάνωσε η Αιτωλική Πολιτιστική Εταιρεία (ΑΙ.ΠΟ.Ε.) στο Μεσολόγγι και Αγρίνιο 5-6 Νοεμβρίου 2005 με θέμα: «Η πολιτική και οι πολιτικοί των Νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας» / Τάσος Τρίκκας, ΕΔΑ 1951-67 - Το νέο πρόσωπο της Αριστεράς, 2 τόμοι, Αθήνα, Θεμέλιο, 2009]

Εθνοσύμβουλοι (3): Λέανδρος Βρανούσης

Βρανούσης (Παπαβρανούσης) Λέανδρος (Ιωάννινα, πόλη)

1921-1993

Γεννήθηκε στα Γιάννινα το 1921 και η καταγωγή του ήταν απ’ το Γρεβενίτι Ζαγορίου. Τα πρώτα του χρόνια (1922-1928) έζησε οικογενειακά στο Βουκουρέστι. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και το Ημιγυμνάσιο στο Γρεβενίτι και στη συνέχεια φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή. Σπούδασε με υποτροφία του Ιδρύματος Σταθάτου στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας (1939-1946), απ' την οποία αποφοίτησε με το βαθμό άριστα και αναγορεύτηκε, πάλι αριστούχος, διδάκτωρ της ίδιας Σχολής, το 1962, με τη διατριβή: «Χρονικά της Μεσαιωνικής και Τουρκοκρατούμενης Ηπείρου». Συνέχισε τις σπουδές του στην Ευρώπη με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης και του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. Από τα φοιτητικά του χρόνια εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων σε διάφορους εκδοτικούς οίκους. Εντάχθηκε στο επιστημονικό προσωπικό της Ακαδημίας Αθηνών και διετέλεσε, μέχρι τη συνταξιοδότησή του, Διευθυντής του Μεσαιωνικού Αρχείου της. Πήρε μέρος σε πολλά συνέδρια και ήταν ιδρυτικό μέλος και βασικό στέλεχος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, συνεργάτης σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία για το πλούσιο έργο του και την προσφορά του στα γράμματα. Πέθανε το 1993.

[Σπύρος Εργολάβος (επιμ.), Μνήμη Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2000]

Εθνοσύμβουλοι (2): Αλκιβιάδης Λούλης

Γεννήθηκε το 1884. Μέλος της γνωστής οικογένειας αλευροβιομηχάνων. Βουλευτής του Κόμματος Φιλελευθέρων στα Ιωάννινα το 1926, 1928, 1932, 1933, 1936. Υπήρξε διευθυντής του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων και Βιοτεχνών (ΣΕΒΒ), θέση την οποία εγκατέλειψε την άνοιξη του 1944 για να πάρει μέρος στην ΠΕΕΑ ως Γενικός Διοικητής Ηπείρου και μέλος της Ομάδας Αριστερών Φιλελευθέρων. Μετά την Απελευθέρωση συμμετείχε στο Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα (Μ. Κύρκος, Γ. Αυγερόπουλος) στον Πολιτικό Συνασπισμό των Κομμάτων του ΕΑΜ. Το 1951 ήταν υποψήφιος με την ΕΔΑ στην εκλογική περιφέρεια Πρέβεζας-Άρτας-Λευκάδας αλλά δεν εκλέχτηκε. Πέθανε το 1953.

[ Βουλή των Ελλήνων, Μητρώο Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών 1822-1935, Αθήνα, 1986 / Βουλή των Ελλήνων, Μητρώον Γερουσιαστών και Βουλευτών, Αθήνα, Εθνικό Τυπογραφείο, 1977 / 53 Επιχειρηματίες στη Βουλή, Ημερολόγιο 2009, Αθήνα, εκδ. Κέρκυρα, 2008 / Το Βήμα, φ. 2464, 2 Ιουνίου 1953]

Εθνοσύμβουλοι (1): Γιάννης Τσιριμώκος (Μαρής)

Τσιριμώκος (Μαρής) Ιωάννης (Λαμία, πόλη)


1919-1979


Γεννήθηκε στη Σκόπελο, πρώτος εξάδερφος του Ηλία Τσιριμώκου. Σπούδασε νομικά στη Θεσσαλονίκη, όπου μυήθηκε στις ιδέες της Αριστεράς. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στην Αντίσταση. Υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ και γραμματέας της ΕΛΔ στη Φθιώτιδα ενώ εκλέχτηκε εθνοσύμβουλος Λαμίας. Το 1945 άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και ανέλαβε την αρχισυνταξία της εφημερίδας Μάχη. Λόγω των αποκαλύψεων της εφημερίδας για την Μακρόνησο, συνελήφθη και φυλακίστηκε στα Βούρλα. Στη συνέχεια εργάστηκε στις εφημερίδες Προοδευτικός Φιλελεύθερος, Ελεύθερος Λόγος, Αθηναϊκή, Ακρόπολις και Απογευματινή. Από τη δεκαετία του ’50 άρχισε και τη συγγραφική του καριέρα και θεωρείται εισηγητής του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα. Πέθανε το 1979.

[Ριζοσπάστης, φ. 1.554, 14 Νοεμβρίου 1979 / Το Βήμα, φ. 12.434, 22 Ιουνίου 1997]

Μέλη του Εθνικού Συμβουλίου (1944) - Μια εισαγωγή

Στο πλαίσιο της διατριβής μου για την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, έκανα μια έρευνα για τη συγκέντρωση βιογραφικών στοιχείων των μελών του Εθνικού Συμβουλίου που συνήλθε στις Κορυσχάδες Ευρυτάνίας το Μάιο του 1944. Η τελική σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου δεν είναι αυτονόητη. Έχουν κυκλοφορήσει διαφορετικοί κατάλογοι με τα ονόματα των εθνοσυμβούλων, όπου κάποια ονόματα έχουν παραφραστεί ενώ και οι τόποι αντιπροσώπευσης δεν συμπίπτουν απόλυτα.

Η εισήγηση του Γιώργη Σιάντου, Γραμματέα Εσωτερικών, για την Αυτοδιοίκηση και την Πολιτοφυλακή που έκανε στο Εθνικό Συμβούλιο στις 20 Μαΐου, και στην οποία βασίζονται οι μετέπειτα αναφορές για τη σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου υπάρχει σε δύο (τουλάχιστον) διαφορετικές μορφές όπου οι αριθμοί των εθνοσυμβούλων που δίνονται είναι διαφορετικοί. Η μια είναι στα περιληπτικά πρακτικά του Εθνικού Συμβουλίου, που βασίζονται, σύμφωνα με την έκδοση του 1992, σε ειδική έκδοση-ανατύπωση της εφημερίδας Λεύτερος Μωρηάς του Ιουνίου 1944.  Η δεύτερη, που περιλαμβάνεται στην έκδοση Κείμενα της Εθνικής Αντίστασης (τόμος Β΄), βασίζεται σε δημοσίευμα της Ελεύθερης Ελλάδας, την επόμενη της ομιλίας (21 Μαΐου).
Όπως αντιλαμβανόμαστε, είτε λόγω λάθος υπολογισμών είτε και λόγω τυπογραφικών αβλεψιών, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε τον ακριβή αριθμό των εθνοσυμβούλων.

Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής για τους εθνοσυμβούλους παρήγαγε ενδιαφέροντα αποτελέσματα και σίγουρα μια ολοκληρωμένη ειδική μελέτη είναι απαραίτητη για αυτήν την πτυχή της Αντίστασης. Ένα στοιχείο που τεκμηριώνεται είναι ότι μπορούμε πλέον να αναφέρουμε (πάντα με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία) πως οι βουλευτές του 1936 που δήλωσαν συμμετοχή στο Εθνικό Συμβούλιο ήταν 24 και όχι 22 όπως έχει γίνει κοινώς αποδεκτό στη βιβλιογραφία. Το σύνολο εθνοσυμβούλων (εκλεγμένων και βουλευτών 1936) κυμαίνεται από 202 ως 214, με τους παρόντες στις Κορυσχάδες να είναι αρκετά λιγότεροι. Ικανοποιητικά βιογραφικά στοιχεία έχουν βρεθεί για περίπου τους μισούς και υπάρχουν πάρα πολλοί, για τους οποίους δεν υπάρχει κανένα στοιχείο πέραν του ονόματος τους σε μια λίστα. Η συγκέντρωση των στοιχείων του συνόλου των εθνοσυμβούλων είναι σημαντική από μόνη της αλλά η επεξεργασία στοιχείων όπως ηλικίες, επαγγέλματα, τόποι καταγωγής, προγενέστερη ή μεταγενέστερη δράση, μπορούν να μας οδηγήσουν σε ακόμα σημαντικότερα συμπεράσματα για τη σύνθεση του εαμικού κινήματος - πολιτική και κοινωνική.
Μέσω λοιπόν του ιστολογίου αυτού, θα δημοσιευτούν σε τακτά διαστήματα, βιογραφικά εθνοσυμβούλων (ξεκινώντας όχι από τους γνωστότερους) με τη σκέψη ότι μπορούν να φανούν ενδιαφέροντα και με την ελπίδα να αποτελέσουν έναυσμα για τη συγκέντρωση και άλλων στοιχείων είτε για τους παρουσιαζόμενους είτε -πολύ περισσότερο- για άλλους, ακόμα άγνωστους σε μας.